หนอนสมอเป็นหนึ่งในปรสิตกวนใจปลาคราฟแสนรักของเรา แต่ทุกครั้งที่เห็นปลาป่วยซึม กระโดด แฉลบ นักเลี้ยงหลายท่านก็มักจะคิดว่าปลาของเราเป็นโน้นนี่นั้น แต่ผมนั้นอยากจะให้ท่านนั้นลองสังเกตุอาการปลาดูดีๆซะก่อน ถ้าไม่ได้โดนหนอนสมอลงยาไปมันก็จะช่วยอะไรนะครับ บางทีโดนยาเยอะๆปลาก็ภูมิตกอีก ส่วนตัวผมจะลงยากำจับหนอนสมอแค่ตอน กักโรค หรือเคลียร์บ่อเท่านั้นครับ
หัวข้อทั้งหมด
ลักษณะหนอนสมอ
หนอนสมอจัดอยู่ในไฟลัมเดี่ยวกันกับ แมลง และ กุ้ง ปู ความยาวจะอยู่ที่ 0.6 – 1.2 เซนติเมตร เป็นปรสิตที่พบได้ในสัตว์น้ำจืดหลายชนิด หนอนสมอมีวงจรชีวิต 3 ระยะคือ
- ระยะตัวอ่อนซึ่งจะเป็นระยะที่ไม่กินอาหาร และรอเผื่อจะลอกคราบหลายครั้งๆ เผื่อโตไปเป็นระยะถัดไป
- ระยะถัดมาจะเป็นตัวมีขนาดเล็กสามารถว่ายน้ำไปเกาะตัวปลาได้ แต่จะไม่ทำอันตรายกับตัวปลา ในระยะนี้จะสามารถเคลื่อนที่ไปยังส่วนต่างๆบนเมือกของปลาได้ ต่อจากนั้นจะเป็นระยะผสมพันธุ์
- เมื่อผสมพันธุ์กันเรียบร้อยแล้ว หนอนสมอตัวเมียจะใช้ส่วนหัวของมัน เจาะฝังเข้าไปในเนื้อเยื่อของปลา หนอนสมอตัวเมียจะมีถุงไข่ขนาดใหญ่ 2 ถุง ห้อยติดอยู่ท้ายลำตัว โดยหนอนเสมอ 1 ตัวจะมีไข่โดยประมาณ 700 ฟอง ซึ่งจะแตกตัวเป็นตัวอ่อนระยะที่ 1 ต่อไป
วงจรทั้ง 3 ระยะจะกินเวลาทั้งหมด 15 วันที่อุณภูมิ 30 องศาเซลเซียส หากอุณหภูมิสูงกว่านั้นวงจรชีวิตก็จะเร็วขึ้น
อาการ
ปลาคราฟสุดที่รักของเรานั้นจะมีอาการซึดผิดปกติ สังเกตุตามตัวจะมีแดงเป็นจ้ำๆ ปลามักจะคันจนต้องว่ายถูตัวกับขอบบ่อ หรือว่ายแฉลบนั้นเอง ถ้าหากตัวปลามีหนอนสมอแกะจำนวนมากสักเกตุที่ตัวปลาของเราจะผอมแห้งลงเรื่อยๆ เนื่องจากสุขภาพไม่ดีและโดนหน่อนสมอแย่งสารอาหาร หากเราปล่อยไว้เป็นเวลานานปลาอาจจะตายได้แต่ไม่ได้ตายจากตัวหนอนเสมอนะครับ เป็นเพราะว่าแผลอาจจะติดเชื้อแบคทีเรียซึ่งจะทำให้ปลาตายก่อน
การรักษา
หากเรานั้นสังเกตุว่าปลาของเรามีอาการแปลกไปผมแนะนำให้สังเกตุอาการให้ดีก่อนนะครับ ไม่อยากให้ลงยาโดยไม่จำเป็น ปลาป่วย ปลาแฉลบไม่จำเป็นต้องติดปรสิตเสมอไปนะครับบอกไว้เลย ถ้ามั่นใจและมองเห็นตัว ก็สามารถเริ่มกระบวนการรักษาได้เลย การลงยาได้เลย ส่วนตัวยานั้นจะมีหลายสูตรหลายสำนัก แต่ที่ผมแนะนำคือ ดิมิลีน 1 กรัมต่อน้ำ 1 หรือถ้าเอาไม่อยู่ก็ ดิพเทอเร็กซ์ 0.25 – 0.5 กรัม แต่ถ้าใช้ดิพ มันจะมีเงือนไขในเรื่องของค่า PH ด้วยนะครับ ต้องระวังไม่จำเป็นก็ไม่อยากให้ใช้ดิพเพราะบางฟาร์มถึงกับแบนไม่ใช้เลย บางฟาร์มบอกดิพเทอเร็กซ์จะทำให้กระดูกปลามีปัญหาเวลาโต แต่ถ้าไม่มียาตัวอื่นก็จัดได้ครับ ลงยาวันที่ 1 – 4 – 7 – 14 – 21 – 28 เผื่อให้ครบวงจรชีวิตของมันและกำจัดตัวอ่อนให้หมด แต่บางทีอุณหภูมิต่ำวงจรชีวิตของมันก็จะยาวขึ้นเราจึงจำเป็นต้องเพิ่มไปอีกสักโดสสองโดส
ดิพเทอเร็กซ์ PH และโดสยา
- PH 7.0 – 7.5 ใช้ที่ 0.25 กรัมต่อน้ำ 1 ตัน
- PH 7.5 – 8.0 ใช้ที่ 0.5 กรัมต่อน้ำ 1 ตัน
- PH 8.0 ขึ้นไปใช้ที่ 0.75 กรัมต่อน้ำ 1 ตัน
สรูปเกี่ยวกับน้องหนอนสมอ
หากท่านเจอปลาป่วยไม่ต้องตกใจไปนะครับ เพราะว่าบางทีอาจจะเกิดจากสาเหตุอื่นๆ ค่อยๆไล่ทามไลน์ย้อนหลังดูก่อนว่าบ่อเราค่าน้ำปกติมั้ย ล้างกรองล่าสุดเมื่อไหร่ มีปลาใหม่มั้ย แต่สิ่งที่ควรทำเวลาปลาป่วยนั้นก็คือล้างกรองก่อนเลย และรักษาคุณภาพน้ำให้ดีอยู่ตลอดเวลา หลังจากนั้นผมจะลงเกลือ 3 – 5 กิโลกรัมต่อน้ำ 1 ตัน ล้นน้ำเติมเกลือทุกวันนะครับ ประโยชน์ก็คือ เผื่อลดความเครียด ลดการออสโมซิสของปลา และยังสามารถยับยั้งแบคทีเรียได้อีกด้วยนะครับ ต่อไปก็สังเกตุอาการปลา ถ้าอาการไม่หนักมักปลาจะดีขึ้นตั้งแต่ลงเกลือแล้วครับ คราวนี้เรามากำจัดตัวต้นเหตุกัน สมมุติว่าตัวต้นเหตุเป็นหนอนสมอก็ลงยาตามที่ผมเขียนไว้ในวิธีรักษาได้เลยครับง่ายมากๆ
